Op dit moment wordt de Ethische Code herzien, onder leiding van het ICOM Standing Committee ETHCOM. De bedoeling is om de Code aan te passen aan de uitdagingen van nu, en deze in overeenstemming te brengen met de nieuwe museumdefinitie. In alle stadia wordt de mening van de leden wereldwijd gevraagd en verwerkt. Welke feedback heeft ICOM Nederland verzameld op basis van de tweede drafttekst van de nieuwe Ethische Code voor Musea?
De opdracht
De nieuwe code is gestructureerd volgens vijf kernprincipes (Principles), die verder worden uitgewerkt in meer gedetailleerde beschrijvingen (Statements). In deze tweede ronde werd ons gevraagd om uiterlijk 1 mei 2025 aan te geven of de uitwerking van de Principles en de Statements aan onze verwachtingen voldoet. Daarnaast konden we aangeven of we termen missen de verklarende woordenlijst (Glossary). ETCHOM gaat de komende tijd alle input verwerken. De volgende stap is besluitvorming in de ICOM Executive Board, waarna de finale volgt tijdens de ICOM General Conference in Dubai, waar de nieuwe Code wordt voorgelegd aan de leden.
Verzamelde feedback
Tijdens de consultatieronde die we organiseerden op 16 april 2025 én via het formulier dat online kon worden ingevuld verzamelden we de volgende feedback, die we hebben gestuurd aan het ICOM Standing Committee ETHCOM:
- We vroegen om bij diverse Statements waar het woord 'leader' wordt gebruikt, dit te vervangen voor het woord 'leadership'. Zie bijvoorbeeld Statement 2.1. Museum leaders should recruit staff and volunteers that safeguard the institution’s need for professional knowledge and reflect the diversity of the communities they work with.
- Bij Statement 4.1. Museums should create and maintain a collections policy, hebben we aangegeven dat het nodig is om een heldere beschrijving toe te voegen - bijvoorbeeld in de Glossary - van het concept 'sensitive materials'. Gaat het hier om archeologische vondsten, natuurlijke materialen en/of menselijke resten en/of objecten van oorspronkelijke bewoners?
- Bij Statement 4.2. Museums should be responsible stewards of the collections in their care, hebben we aangegeven de term 'restoration' te vervangen voor het gangbare 'preservation'. Idem voor de verwoording van Principle 4.
- Bij Statement 4.3 Museums should follow professional acquisition and accessioning procedures constateerden we dat de zin 'Objects should always be obtained with the consent of their source community' problematisch is en diverse (praktische) vragen oproept. Want hoewel we het idee achter dit Statement ondersteunen, is er niet altijd een 'source community' aan te wijzen. Representanten van source communities zijn niet altijd aanwezig en er bestaan uiteenlopende versies van eigenaarschap. Daarbij is de formulering niet toepasbaar op alle methoden van collectievorming. Bijvoorbeeld in het geval van aankoop op een veiling en het verwerven van collecties van privéverzamelaars. De aanduiding 'their' is niet duidelijk genoeg om toe te passen in de praktijk. Beter zou zijn om te stellen dat 'If applicable, consent of the source community should be sought' en hier een inspanningsverplichting aan te verbinden.
- Ter aanvulling op de Glossary stellen we drie termen voor die ons inziens nadere uitleg behoeven of passender zijn:
- Community
- Sensitive materials
- Preservation (ter vervangen van 'restoration')
Aanvullend
Omdat het reactieformulier beperkt ruimte bood voor nadere uitleg, is besloten om ook een aanvullende e-mail te sturen naar het bestuur van ETHCOM.