Er verrijst iets bijzonders in Rotterdam. Al sinds de eerste plannen naar buiten werden gebracht kijkt de internationale museumwereld nieuws- gierig mee naar de ontwikkeling van Depot Boijmans Van Beuningen, het eerste publiek toegankelijke museumdepot ter wereld. In juni verschijnt in het themanummer ‘Museum Collection Storage’ van ICOM-tijdschrift Museum International een artikel van dr. Sandra Kisters, Hoofd Collectie en Onder- zoek bij Museum Boijmans Van Beuningen. Met ons blikt ze alvast vooruit.
Foto: Ossip van Duivenbode
Voor het eerst een écht publieksgebouw
Museum Boijmans Van Beuningen is een voorloper, maar handelt in de tijdgeest. Alom klinkt de roep om democratisering van musea en collecties. Want waarom ligt soms wel 95% van de collectie achter slot en grendel? Open ‘zichtdepots’ zagen we onder meer al in het Museum aan de Stroom/MAS in Antwerpen en bij Louvre Lens. Ook bieden sommige (natuurhistorische) musea rondleidingen aan in hun depot. Maar dat is iets wezenlijk anders dan een écht publieksgebouw, zonder spotlights op de werken en met kunstinstallaties die niet opgebouwd zijn, maar in losse onderdelen liggen. Alles wordt in Rotterdam straks getoond zoals het ook achter gesloten deuren opgeborgen zou zijn.
Zo’n open depot is een stuk kostbaarder dan reguliere geklimatiseerde opslag. Er zijn aanzienlijk meer vierkante meters nodig. Allereerst om het publiek op verantwoorde wijze tussen de kunst door te kunnen laten bewegen, maar ook voor de vele andere faciliteiten die van dit gebouw een dagje uit maken: presentatie- en educatieruimtes, toonzalen voor particuliere collecties en een restaurant met dakbos. Eigen inkomsten zijn dan ook een must. Die moeten, naast met kaartverkoop, onder meer worden gegenereerd door de verhuur van opslag- ruimte aan privé- en bedrijfscollecties. Ook over dit model krijgt het museum veel vragen van internationale collega’s.
Nadruk op de praktijk
Dan: hoe gaat het museum ervoor zorgen dat het publiek straks warmloopt voor dit - toch best specialistische - aspect van het museumwezen? Al bij de aanvang van het enorme project kreeg het museum regelmatig de vraag of een open depot aantrekkelijk genoeg is voor de doorsnee museum- bezoeker. En heeft het ook iets te bieden voor de herhaalbezoeker? Zeker wel, aldus Kisters. Door steeds nieuwe verhalen te vertellen wil het museum mensen blijven verrassen. In de twee galeries komen wisselende presentaties rondom de museale kernwaarden conservering, restauratie en verzamelbeleid. In de grote galerie op de vijfde verdieping komt tot de heropening van het museum een hoogtepuntenpresentatie.
Die nadruk op de museumpraktijk komt ook tot uiting in de educatieprogramma’s. Deze zijn straks onder meer gericht op het MBO en praktijkonderwijs. Het Depot is namelijk een unieke plek om een nieuwe generatie museummedewerkers op te leiden. Op het vlak van collectiebeheer en -behoud bijvoorbeeld.
Meer weten?
Museum Boijmans Van Beuningen organiseerde samen met de Stichting Behoud Moderne Kunst (SBMK) op 28 mei 2021 een internationaal online symposium over publiek toegankelijke depots: Opening Up! Collection Centre Strategies.
Houd ook het juninummer (Vol. 73, No 289-290) van Museum International in de gaten en blijf op de hoogte van de internationale ontwikkelingen op het gebied van open depots en de voorhoedepositie die Nederland daarbinnen inneemt.