In de Code zijn minimumnormen vastgelegd die musea vertellen hoe zij in bepaalde situaties zouden moeten handelen, maar ook wat het publiek redelijkerwijs mag verwachten. De eerste versie van de ICOM Code of Ethics stamt uit 1986. In 2004 is de Code geactualiseerd. Sinds 2013 is er ook een Ethische Code speciaal voor natuurhistorische musea.
Fries Museum 2020, foto: Ruben van Vliet
De Code in Nederland
De Nederlandse vertaling van de Code of Ethics stamt uit 1991 en kreeg aanvankelijk de naam Gedragslijn voor Museale Beroepsethiek, later werd dat de Ethische Code voor Musea. Alle geregistreerde musea in Nederland hebben deze Code onderschreven. Daarmee verklaren zij de Code als richtlijn voor museaal handelen te aanvaarden. Van alle medewerkers van deze musea wordt verwacht dat zij vertrouwd zijn met de inhoud van de Code en deze als leidraad gebruiken voor hun handelen.
De Nederlandse Museumvereniging heeft in haar lidmaatschapsvoorwaarden opgenomen dat van de leden van de vereniging wordt verwacht dat zij de Ethische Code voor Musea als uitgangspunt van hun handelen hanteren. Eenzelfde voorwaarde hanteert Stichting Het Nederlands Museumregister voor geregistreerde musea.
Ethische Code voor Musea (Nederlandse versie)
Ethische Codecommissie voor Musea
De Ethische Codecommissie voor Musea - voorheen de Commissie Museale Gedragslijn – ziet sinds de oprichting in 1991 toe op de naleving en juiste interpretatie van de Code. De commissie stelt waar nodig ook veranderingen of aanvullingen op de Code voor. De commissieleden worden benoemd door ICOM Nederland, Museumvereniging, Museumregister Nederland, Landelijk Contact van Museumconsulenten, Stichting Museumkaart en de Nederlandse Federatie van Vrienden van Musea.
Adviesaanvragen
De Ethische Code voor Musea is een document waar de Codecommissie ook nieuwe ethische kwesties aan kan toetsen. Adviesaanvragen kan men schriftelijk indienen via een van de organisaties die de Commissie in 1991 hebben ingesteld (zie bovenstaande alinea).
Ook het ICOM Standing Committee IC ETHICS houdt zich bezig met het toetsen van ethische kwesties die door musea onder hun aandacht worden gebracht.
Checklist on Ethics of Cultural Property Ownership
Omdat ethische kwesties waar musea mee te maken krijgen regelmatig complex zijn, is op de internationale website van ICOM een aanvullend document beschikbaar waarin de acht pijlers van de Code overzichtelijk zijn opgesomd. Deze Checklist on Ethics of Cultural Property Ownership helpt bij oriëntatie op de inhoud van de Code en bevat daarnaast contactadressen waar advies kan worden ingewonnen over specifieke vraagstukken.